Bijverdienen in de onderstand

Het onderzoek is uitgevoerd door Regioplan in opdracht van het ministerie van SZW. De onderstand is een sociaal vangnet voor inwoners van Caribisch Nederland die niet met eigen inkomen of vermogen kunnen voorzien in de noodzakelijke kosten van levensonderhoud. Onderstandsgerechtigden mogen naast de uitkering bijverdienen tot het minimumloon zonder dat de onderstand wordt gekort of beëindigd.

Nu de onderstand toegroeit naar het ijkpunt voor sociaal minimum en het minimumloon daar boven komt te liggen, is het wenselijk om de bijverdienregeling inhoudelijk tegen het licht te houden vanwege de prikkel tot arbeidsinschakeling en de functie van de onderstand als sociaal vangnet. Regioplan heeft onderzocht wat de effecten van de bijverdienregeling zijn vanuit verschillende invalshoeken en welke beleidsopties er zijn om de bijverdienregeling in de onderstand aan te passen naar een alternatief systeem. De ruime bijverdienregeling is nu wenselijk zodat onderstandsgerechtigden extra middelen kunnen verwerven om te voorzien in de kosten van levensonderhoud. Het onderzoek van Regioplan toont dat er dan ook veel gebruik van wordt gemaakt.

Bijverdienen heeft een positief effect op de uitstroom uit de onderstand. Kanttekening is dat dit effect in belangrijke mate afhankelijk is van persoonskenmerken. Niet iedereen kan zelfstandig met arbeid een inkomen voor zichzelf verwerven. Ondersteuning naar werk en informatievoorziening in combinatie met controle en handhaving zijn essentieel bij een alternatief systeem van de bijverdienregeling dat ook eenvoudig uitvoerbaar is.

Beleidsopties zijn volgens Regioplan het verlagen van het toegestane maximumbedrag van bijverdiensten, vrijlaten van een vast percentage, het beperken van de maximale duur of bijverdienen alleen toestaan voor een bepaalde groep.