Arbeid & Zorg 2023: een onderzoek naar cao-bepalingen omtrent het combineren van werken en zorgen

Arbeid & Zorg is een tweejaarlijks terugkerend onderzoek naar cao-afspraken over het combineren van werken en zorgen, dat sinds 2015 door de afdeling Cao-onderzoek en Beleidsinformatie (COB) van het ministerie van SZW wordt uitgevoerd. Het onderzoek richt zich op afspraken ten aanzien van het arbeidspatroon; wettelijke verlofvormen geregeld in de Wet arbeid en zorg; en bovenwettelijke afspraken ten aanzien van overige relevante verlofvormen (mantelzorg, palliatief verlof, rouwverlof, en transitieverlof).

Er is sprake van een lichte toename in het aantal cao-afspraken over aanpassing van de werktijden en de arbeidsplaats met verwijzing naar de Wet flexibel werken (Wfw). Naast verwijzing naar het wettelijk kader van de Wfw, bevatten 11 cao’s een bovenwettelijke afspraak over tijd- en plaats onafhankelijk werken, en wordt in 59 cao’s de mogelijkheid tot thuiswerken vermeld.

De wettelijke verlofvormen die in het onderzoek aan bod komen, zijn: zwangerschaps- en bevallingsverlof, geboorteverlof, adoptie- en pleegzorgverlof, ouderschapsverlof, calamiteiten- en kortverzuimverlof, kortdurend zorgverlof, en langdurend zorgverlof.

Voor wat betreft de bovenwettelijke verlofvormen valt een toename op in cao-afspraken over rouwverlof en transitieverlof. Voor deze verlofvormen bestaan geen wettelijke regelingen. In 2022 bevatten 31 van de 91 cao’s een afspraak over rouwverlof, ten opzichte van 11 cao’s in 2019 en zes cao’s in 2017. Ook over transitieverlof worden geleidelijk aan cao-afspraken gemaakt. In 2023 bevatten negen van de onderzochte cao’s een afspraak, waarvan in drie cao’s een specifieke verlofduur wordt toegekend van maximaal 24 weken, gespreid op te nemen over periode van tien jaar.