Multiproblematiek bij cliënten

Onderzoeksdoel en vraagstelling

De doelgroep aan de onderkant van het bestand heeft een grote achterstand op alle relevante arbeidsparticipatiebevorderende factoren. Hierbij kan gedacht worden aan langdurige werkloosheid, verouderde kennis, gebrekkige vaardigheden en geen of weinig arbeidservaring. Uit onderzoek van het IWI blijkt dat ongeveer 70% van deze categorie of medische of psychosociale klachten heeft in een zodanige mate dat deze de toch al lage activeringskansen aantoonbaar nog verder negatief beïnvloeden. Daarnaast, dus gezamenlijk rond 80 procent, komen bij ongeveer 10 procent van de betreffende cliënten combinaties van medische en psychosociale klachten voor die de weg naar arbeidsparticipatie nog moeilijker maken (multiproblemen). De aard van de doelgroep maakt het moeilijk om sec vanuit bestaande instellingen oplossingsrichtingen te formuleren. Wanneer we naar de klantprofielen binnen het bestand kijken zien we dat een oplossingsrichting in termen van (gesubsidieerd) werk lang niet altijd de oplossing voor de dominante problemen binnen het bestand is. Zo zal het aanbod voor een verslaafde dakloze een ander karakter hebben dan dat van een jongere zonder startkwalificatie. In het eerste geval zal in eerste instantie een zorgaanbod worden georganiseerd en in het tweede geval ligt een traject richting scholing (al dan niet in combinatie met werk) voor de hand (uit voorstellen van de G27 over de WWB, november 2006). Deze problematiek vergt een goede analyse van de “profielen” en daarop aansluitend informatie hoe instanties kunnen samenwerken om de passende oplossingsrichting aan te bieden. Dit eist interdepartementale samenwerking. Tevens ligt hier een lijn naar een mogelijke follow-up van het advies van de Rmo “De ontkokering voorbij” (september 2008).

Samenvatting en conclusie

In Nederland is een grote groep personen onder de 65 jaar vaak al vele jaren afhankelijk van een uitkering. Daarbij gaat het om bijstandsgerechtigden met een grote tot zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt, WW'ers, arbeidsongeschikten en personen in het vangnet van de Ziektewet. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een aanzienlijk aantal van hen te maken heeft met meerdere problemen op verschillende leefgebieden. Deze 'multiproblematiek' maakt het verkrijgen en behouden van werk vaak problematisch. In het voorliggende onderzoek wordt verslag gedaan van een verkenning van de omvang van de groep cliënten met multiproblematiek en de dienstverlening aan hen, vooral vanuit het perspectief van re-integratie in (on)betaalde arbeid. Twee vragen staan centraal: (1) Wat zijn de specifieke kenmerken van multiprobleemhuishoudens?; (2) Hoe is de hulpverlening aan deze cliënten georganiseerd?