Langdurig verblijf in de flexibele schil van de arbeidsmarkt

Onderzoeksdoel en vraagstelling

Doel van het onderzoek is om de groep van werknemers in kaart te brengen die langdurig arbeid verrichten in flexibele banen (arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, uitzendovereenkomst, afroepcontracten). Het gaat in termen van de schil en de kern van het personeelsbestand om een permanent verblijf in de schillen van opeenvolgende bedrijven. Hoe groot is deze groep door de jaren heen? Wat zijn hun persoonskenmerken? Hoe vaak zitten zij zonder werk? En wat zijn de bedrijfskenmerken van de banen die zij bezetten?

Samenvatting en conclusie

Op enig moment zit ongeveer zes procent van de Nederlandse werknemers langer dan drie jaar in de flexibele schil van de arbeidsmarkt. Gedurende dat verblijf hebben deze werknemers één of meer tijdelijke of flexibele banen, kunnen een korte tijd een werkloosheidsuitkering ontvangen of als zelfstandig ondernemer opereren, maar hebben in ieder geval geen werk in vaste dienst. Omdat het om een kleine, redelijk constante groep werknemers gaat, lijkt er sprake van een tweedeling op de arbeidsmarkt. Opvallend is echter dat werknemers die langdurig in de flexibele schil zitten meer lijken op werknemers in vaste banen dan op werknemers die slechts korte tijd in de flexibele schil werken. Werknemers in de flexibele schil van de arbeidsmarkt zijn vaker vrouw, jong, alleenstaand, allochtoon, lager opgeleid en woonachtig in minder goede wijken. Ze werken vaker onder hun opleidingsniveau, vaker in grote bedrijven en hebben fors minder looninkomsten. De meeste van deze kenmerken komen juist minder vaak voor bij werknemers die langdurig verblijven in de flexibele schil. De kans op een verblijf van minimaal drie jaar in die schil ligt gemiddeld op 15% bij instroom in een tijdelijke of flexibele baan. Die kans is groter voor mannen, ouderen, gehuwden, niet-westerse allochtonen, werknemers met een relatief hoog inkomen, werkzaam in kleinere bedrijven en in economisch minder gunstige tijden. Een langdurig verblijf kan niet onmiddellijk geassocieerd worden de onderkant van de arbeidsmarkt of met de onderkant van de samenleving. Hoewel het dus om een heterogene groep werknemers gaat, lijkt in ieder geval een deel van de werknemers die langdurig in de flexibele schil van de arbeidsmarkt verblijven zich aan de onderkant van de samenleving te bevinden.