Solidariteit en Sociale Zekerheid: kunnen we het nog uitleggen?
Solidariteit is het cement van het huis dat sociale zekerheid heet. In onze beleving speelt solidariteit zich in een kleine groep af: binnen het gezin, in de club, de werk- of vriendenkring. Deze informele solidariteit is gebonden aan een kleine overzichtelijke groep.
Onderzoeksdoel en vraagstelling
Solidariteit is het cement van het huis dat sociale zekerheid heet. In onze beleving speelt solidariteit zich in een kleine groep af: binnen het gezin, in de club, de werk- of vriendenkring. Deze informele solidariteit is gebonden aan een kleine overzichtelijke groep. Het geniale van het sociale verzekeringssysteem is dat we die solidariteit opbrengen voor een veel groter, anoniem collectief. Deze formele en institutionele variant van solidariteit stond centraal op de achtste SVB-conferentie op 7 november 2011.
Samenvatting en conclusie
Sociale risico’s voor specifieke groepen worden steeds opnieuw geherdefinieerd. Bij die herdefiniëring spelen demografische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen een rol. Door steeds verder te differentiëren en te fragmenteren, beperken we de groep die aanspraak kan maken op alle mogelijke regelingen. Als dat bij het merendeel van de regelingen het geval is, verdwijnt voor grote groepen in de samenleving het welbegrepen eigenbelang als motor van de solidariteit - en daarmee van de sociale zekerheid - steeds verder uit beeld. Dat versmalt het draagvlak. En in solidariteit zit natuurlijk niet voor niets het woordbestanddeel ‘solide’. Als solidariteit steeds minder solide wordt, wordt Nederland vanzelf minder solidair.