Overgangen binnen de WIA

Samenvatting en conclusie

De WIA verschilt ten opzichte van de WAO op een aantal punten. Een belangrijk verschil is dat de WIA is opgesplitst in twee regelingen: de IVA en de WGA. Mensen stromen in een van deze regelingen in, maar kunnen doorstromen van de ene regeling naar de andere. Deze overgangen veranderen de verdeling van het WIA-bestand over IVA en WGA. Voor een goed begrip van de ontwikkeling van de WIA is daarom een analyse nodig van deze overgangen. Begrip van de dynamiek van WIA is nodig om prognoses te maken van de ontwikkeling van de WIA en de uitkeringslasten. Vanaf de start van de WIA in 2006 tot en met september 2011 is 1,2% van de IVA-gerechtigden overgegaan naar de WGA en 8,3% van de WGA-gerechtigden naar de IVA. De doorstroom van WGA naar IVA heeft vrijwel alleen betrekking op mensen die al volledig arbeidsongeschikt waren bij instroom in de WGA. Mensen, die bij instroom in de WGA gedeeltelijk arbeidsgeschikt zijn, stromen tot nu toe vrijwel niet door naar de IVA. De omvang van de doorstroom van de WGA naar de IVA is afhankelijk van leeftijd, geslacht en ziektebeeld. Het overgangspercentage van mannen is tot nu toe gemiddeld 25% hoger dan bij vrouwen. Ook neemt het overgangspercentage toe met de leeftijd: voor mensen die ouder zijn dan 45 jaar is deze vier keer zo groot als voor mensen die jonger zijn dan 35. De doorstroom van 8,3% van WGA naar IVA is een gemiddeld percentage voor de instroomjaren uit de periode 2006 - september 2011. Naarmate mensen langer geleden zijn ingestroomd in de WGA, is ook een groter deel doorgestroomd. Van de eerste lichting instroom in de WGA zit ruim 5 jaar later 14,5% in de IVA. Het overgangspercentage is tot nu toe vrijwel onafhankelijk van de duur van de arbeidsongeschiktheid. Elk kwartaal stroomt circa 0,6% van de oorspronkelijke instroom in de WGA door naar de IVA. Of dat zo blijft met toenemende duur van de arbeidsongeschiktheid is nog onbekend. Vermoedelijk zal de overgangskans eerder af- dan toenemen. Waarschijnlijk zal tussen 35 en 40% van de WGA uiteindelijk doorstromen naar de IVA. Hierdoor zal het aandeel IVA toenemen van 26% in 2011 naar circa 35% in 2040. De verschuiving van de WGA naar de IVA heeft naar verwachting nauwelijks consequenties voor omvang en kosten van het WIA-bestand. Door de toename van het aandeel IVA nemen de uitkeringslasten met ongeveer 0,7% toe.