Lik op stuk

Onderzoeksdoel en vraagstelling

Doel van het handhavingsbeleid is om de naleving van wet- en regelgeving te verbeteren. De Inspectie levert met dit onderzoek een bijdrage aan het realiseren van die doelstelling door inzicht te verschaffen in: de uitvoering van het lik-op-stukbeleid door UWV, de SVB en gemeenten naar personen die ten onrechte een uitkering hebben ontvangen, omdat zij de inlichtingenplicht niet hebben nageleefd; de procedures die gevolgd moeten worden om overtreding te sanctioneren; hoeveel tijd hiermee gemoeid is en waar het proces versneld en verbeterd kan worden.

Samenvatting en conclusie

Doel van het handhavingsbeleid is om de naleving van wet- en regelgeving te verbeteren. De Inspectie levert met dit onderzoek een bijdrage aan het realiseren van die doelstelling door inzicht te verschaffen in: de uitvoering van het lik-op-stukbeleid door UWV, de SVB en gemeenten naar personen die ten onrechte een uitkering hebben ontvangen, omdat zij de inlichtingenplicht niet hebben nageleefd; de procedures die gevolgd moeten worden om overtreding te sanctioneren; hoeveel tijd hiermee gemoeid is en waar het proces versneld en verbeterd kan worden. Op 1 januari 2013 treedt de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving in werking. De Inspectie heeft in 2012 een onderzoek uitgevoerd naar het huidige handhavingsbeleid. Door in 2014/2015 het onderzoek te herhalen, maar dan naar de uitvoering van het nieuwe sanctieregime, kan de Inspectie zich een oordeel vormen over de bijdrage van de uitvoeringsorganisaties aan de effectiviteit van deze nieuwe wet. De kern van de onderzoeken zijn gericht op het snel afhandelen van fraudesignalen, het bestraffen van fraude1 en de terugvordering en incasso van opgelegde boeten en ten onrechte ontvangen uitkeringen. In deze nota van bevindingen staat het onderzoek ’lik op stuk‘ centraal. De inspectie wil door middel van dit onderzoek inzicht verschaffen in het beleid en de uitvoering van UWV, de SVB en de gemeenten ten aanzien van het zo snel mogelijk afhandelen van signalen over het niet nakomen van de inlichtingenplicht. De centrale vraag voor dit onderzoek luidt als volgt: “Zijn de uitvoeringsinstanties (gemeenten, UWV en de SVB) bij het opsporen van het niet nakomen van de inlichtingenplicht, gericht op het zo veel mogelijk beperken van de duur tussen het signaal en het opleggen van een sanctie en bestaan er mogelijkheden om die duur verder te beperken en het resultaat van ‘lik op stuk’ te vergroten?” Het onderzoek naar ’lik op stuk‘ bij gemeenten en ZBO’s levert een wisselend beeld op. Vier van de twaalf onderzochte gemeenten hebben expliciet beleid op dit terrein ontwikkeld en/of normtijden vastgesteld waarbinnen een signaal moet zijn afgehandeld. Voor de ZBO’s geldt dat zowel UWV als de SVB normtijden hebben opgesteld voor het afhandelingproces. De vastgestelde normtijden hebben in de regel betrekking op de totale duur van het afhandelingsproces. Twee gemeenten hanteren ook normtijden voor enkele processtappen. UWV en de SVB kennen aparte normtijden voor de verschillende soorten signalen.