Huishoudens in de rode cijfers 2015

Samenvatting en conclusie

Onderzoek naar de omvang en kenmerken van de groep huishoudens met problematische schulden, oorzaken van de schulden en gevolgde oplossingsstrategieën, en de mogelijkheden voor preventie en vroegsignalering. Bijzondere aandacht gaat uit naar de zogenaamde onzichtbare schuldenaren: huishoudens die zich ondanks schulden niet bij de gemeente melden. 15,7% van alle huishoudens blijkt tot die groep te behoren. De huishoudens in een traject meegerekend, heeft bijna één op de vijf huishoudens risicovolle of problematische schulden. T.o.v. 2009 en 2012 zijn er meer huishoudens met achterstallige rekeningen en minder huishoudens die regelmatig rood staan of een creditcardschuld hebben. In de regio's Rijnmond, Haaglanden, Rivierenland, Midden-Gelderland en Zuid-Limburg wonen meer huishoudens met problematische schulden die geen gebruik maken van schuldhulpverlening. Huishoudens met een laag inkomen, een huurwoning en zonder kinderen hebben een grotere kans op problematische schulden. Laagopgeleide jonge stellen met kinderen, een laag inkomen en een niet-Westerse afkomst hebben een iets grotere kans op risicovolle schulden. Schulden ontstaan vaak door een combinatie van omgevingsfactoren, bewust en onbewust gedrag, onverwachte gebeurtenissen en in de persoon gelegen factoren. Bij huishoudens met risicovolle schulden leidt veelal onbewust irrationeel gedrag tot problemen; de huishoudens zelf zien het probleem niet. Huishoudens met problematische schulden zien hun problemen wel. De schulden beheersen hun leven en leiden tot stress en korte-termijnoplossingen. Huishoudens hebben nauwelijks reserves en een 'komt wel goed'-mentaliteit. Om uit de schulden te komen, gaan ze bezuinigen of proberen ze meer inkomen te verwerven. Sommige huishoudens negeren of ontkennen hun financiële problemen. Hulp ontvangen huishoudens vooral uit hun sociale netwerk of van niet-financiële hulpverleners. Huishoudens ervaren forse drempels voor ze van schuldhulpverlening gebruik maken. Na een ervaring met schuldhulpverlening zijn huishoudens