De effecten van klantcontacten in de Participatiewet

Samenvatting en conclusie

In diverse publicaties is gesuggereerd dat uitkeringsgerechtigden met intensieve klantcontacten kunnen worden geactiveerd. Het ontbrak echter aan bewijs. Om te kunnen experimenteren met intensieve klantcontacten hebben SV Land en de Erasmus Universiteit Rotterdam de FIP-methodiek ontwikkeld: Frequent, Intensief en Persoonlijk klantcontact. Consulenten van de sociale dienst spreken klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in de loop van een jaar vier keer over onderwerpen die rechtstreeks uit de Participatiewet voortvloeien, maar ook over belemmeringen voor participatie, zoals gezondheid, financiën, relaties of de woonsituatie. De consulenten stimuleren cliënten om duidelijke stappen te zetten. De Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) Brabantse Wal - waarin de gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht participeren - is de eerste sociale dienst die aan de pilot heeft deelgenomen. Van 1 november 2014 tot 1 november 2015 hebben twee consulenten met 360 klanten volgens de FIP-methode gewerkt. Voor de overige klanten is de reguliere werkwijze gehanteerd. Het aantal beëindigde uitkeringen in de onderzoeksgroep blijkt significant hoger dan in de controlegroep, al gaat het niet in de eerste plaats om uitstroom naar betaald werk. De gemeenten krijgen veel meer zicht op de kenmerken van hun klanten, wat ze in staat stelt om op maat instrumenten of trajecten te ontwikkelen. Het succes van de methode staat of valt bij de aansluiting tussen klant en consulent en is van een groot aantal factoren afhankelijk. Elk gesprek is maatwerk, elk gesprek uniek. Gemeenten moeten accepteren dat betaalde arbeid lang niet altijd haalbaar is. Belangrijk is vooral dat klanten in beweging komen. Nader onderzoek is nodig, ook om de langetermijneffecten goed te kunnen vaststellen.