Tien jaar WWB en Bijstandwijzer

Samenvatting en conclusie

Om gemeenten te ondersteunen bij het bijstandsbeleid, hebben Divosa en Atlas voor Gemeenten in 2007 de Bijstandwijzer ontwikkeld. De Bijstandwijzer brengt in beeld hoe een gemeente, gecorrigeerd voor kenmerken van de vraag- en aanbodkant van de arbeidsmarkt, feitelijk presteert. Sindsdien is met de Bijstandwijzer voor een groot aantal gemeenten een analyse uitgevoerd van de effectiviteit van het bijstandsbeleid. N.a.v. de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015, wordt in dit rapport geanalyseerd hoe gemeenten sinds 2004 hebben gepresteerd. Zijn er opvallende verschillen tussen gemeenten, hoe kunnen die worden verklaard en welke lessen kunnen worden getrokken? Er worden vijf kansrijke strategieën voor succesvol bijstandsbeleid geïdentificeerd: een strikt handhavingsbeleid, verloning, streng zijn aan de poort, focussen op kansrijken en Workfirst. Belemmeringen voor een effectief re-integratiebeleid zijn interne reorganisaties, een ruim budget en politieke keuzes. Zo laten gemeenten met een tekort die een MAU-aanvraag hebben ingediend gemiddeld tot 2007 een verbetering zien, terwijl het bijstandsniveau nadat een MAU-uitkering heeft plaatsgevonden weer oploopt. Gemiddeld genomen is er geen sterk verband waarneembaar tussen de afbouw van loonkostensubsidies en een toename van het bijstandsniveau. Al met al is het van belang een actief re-integratiebeleid te voeren. Niets doen is geen optie. Kansrijke elementen zijn in elk geval: een intensief klantcontact (inclusief sancties), een actief beleid bij het begin van de uitkeringssituatie, een focus op de meest kansrijke cliënten en een beleid gericht op Workfirst.