Divosa-monitor factsheet: financiën bijzondere bijstand

Samenvatting en conclusie

Gemeenten geven elk jaar vele miljoenen uit aan bijzondere bijstand. Deze publicatie biedt zicht op de financiële kant van de gemeentelijke voorzieningen voor mensen met een minimuminkomen. Hoeveel geld gaat er jaarlijks naartoe en welke trends en ontwikkelingen doen zich voor? Gemeenten blijken al jaren meer uit te geven aan bijzondere bijstand en minimabeleid dan zij binnen krijgen. Landelijk gezien kregen gemeenten ca. 400 miljoen per jaar aan budget, terwijl er gemiddeld ca. 700 miljoen wordt uitgegeven, met een uitschieter naar 910 miljoen in 2015. Al met al geven gemeenten sinds 2005 anderhalf tot twee keer zoveel uit als zij ontvangen. Hoewel het budget voor bijzondere bijstand en minimabeleid door een nieuw berekeningsmechanisme vanaf 2016 omhoog gaat, blijft het budget verre van toereikend nu de kosten voor bijzondere bijstand alleen maar zullen toenemen. Gemeenten wijzen twee oorzaken aan voor de uitgavenstijgingen. Ten eerste zijn de kosten voor bewindvoering sterk gestegen doordat steeds meer mensen bewindvoering krijgen toegewezen. Ten tweede stijgen de uitgaven door de komst van een groeiende groep vluchtelingen met een verblijfstatus die een nieuwe start moeten maken en een lening of tegemoetkoming krijgen voor inrichtingskosten van een nieuwe woning of een overbruggingsuitkering. Tegelijkertijd zijn er geen kostenposten die dalen. Deze trends zullen de komende jaren doorzetten. Voor de komende jaren verwachten gemeenten alleen maar meer kosten voor de bijzondere bijstand. Zie ook de twee bijlagen: het Basismateriaal fictief budget en lasten gemeentelijk minimabeleid en het Overzicht van wetswijzigingen en trends van invloed op uitgaven bijzondere bijstand.