Naleving en handhaving in cao-afspraken

SZW heeft onderzocht in hoeverre de toegenomen aandacht voor naleving en handhaving van cao-afspraken is terug te vinden in afgesloten cao’s en principeakkoorden. In het onderzoek zijn alle reguliere bedrijfstak-cao’s in de sectoren markt en zorg betrokken (162 cao’s; ruim 3,8 miljoen werknemers; peildatum 1-6-2017). Om een vergelijking te kunnen maken met soortgelijk onderzoek uit 2014 is gebruik gemaakt van een panel van 132 cao’s. Enkele bevindingen:

Verplichting tot naleving algemeen en t.a.v. bepaalde groepen werknemers

Cao’s met afspraken over uitzendkrachten komen het vaakst voor (81 cao’s) en dit aantal is in de periode 2014-2017 gelijk gebleven. Het aantal cao’s met afspraken over buitenlandse werknemers is toegenomen van 25 naar 28 cao’s.

Naleving bevorderende afspraken

In beide jaren komen afspraken over geschillenregelingen en voorlichting vaker voor dan afspraken over klachtenregelingen en toezicht. Het aantal cao’s met afspraken over voorlichting, geschillen en toezicht is toegenomen in de periode 2014-2017.

Inhoudelijke wijzigingen afspraken

In 61 van de 132 onderzochte panelcao’s is sprake van een of meer (voorgenomen) wijzigingen met betrekking tot het bevorderen van de naleving. In 26 cao’s wordt als motief voor de wijziging expliciet genoemd het tegengaan van oneigenlijke concurrentie/ schijnconstructies en/of het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden in de sector. Voor zover de wijziging betrekking heeft op specifieke naleving bevorderende afspraken scoort voorlichting het hoogst (21x); wanneer het gaat om bepaalde groepen werknemers dan gaat dit het vaakst over uitzendkrachten (23x). In 12 cao’s heeft de wijziging te maken met het oprichten of aanpassen van een nalevingsorgaan.

Overige ontwikkeling: mogelijkheid tot verlengen van avv (WAS)

Met het oog op de verbetering van de naleving en handhaving van cao’s bestaat sinds
1 juli 2015 de mogelijkheid tot een eenmalige en tijdelijke verlenging van besluiten tot algemeen verbindend verklaring (avv) van bepalingen van cao’s. In de periode 1 juli 2015 t/m 22 februari 2018 zijn er tien aanvragen gedaan tot verlenging van een avv-besluit.

Het onderzoek is uitgevoerd door de directie Uitvoeringstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.