Diversiteit in cao-afspraken 2019
Diversiteit kan in sociaaleconomisch opzicht meerwaarde voor een organisatie hebben. Daarnaast kan diversiteitsbeleid worden ingezet bij de bestrijding van arbeidsmarktdiscriminatie. In 2015 heeft UAW een onderzoek uitgevoerd naar diversiteitsafspraken en anti-discriminatoire afspraken in cao’s naar aanleiding van een debat in de Tweede Kamer. Dit onderzoek betreft grotendeels een herhaling van het onderzoek uit 2015. Diversiteit is een thema wat in tijden van crisis onder druk komt te staan. Vooral groepen met een zwakke positieve op de arbeidsmarkt worden momenteel getroffen.
Het onderzoek is uitgevoerd door de directie UAW in op opdracht van het ministerie van SZW.
Methoden
Het cao-onderzoek is uitgevoerd op basis van de standaardsteekproef 2019 bestaande uit 99 grootste cao's. Het peilmoment van het onderzoek is 31 december 2019.
Perspectief op de doelgroepen
Om te onderzoeken of diversiteit in cao’s wordt toegespitst op één dominant kenmerk of dat er meer uitgegaan wordt van een ruimere interpretatie van diversiteit is nagegaan of één, meerdere of juist geen doelgroepen centraal staan in de cao-afspraken. Voor alle hoofdonderwerpen is nagegaan of een bepaalde doelgroep centraal staat in de bepalingen uit de cao’s. Doelgroepen die hierbij aan bod kwamen zijn onder meer: mensen met een migratieachtergrond/andere culturele achtergrond, mensen met een arbeidshandicap. Ten opzichte van het vorige onderzoek zijn een paar nieuwe doelgroepen meegenomen: zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, en diversiteit in het kader van onzichtbare en neurodiversiteit (zoals laaggeletterdheid en dyslexie). Deze nieuwe onderwerpen zijn nog nauwelijks terug te vinden in de cao’s, met als uitzondering hierop de voorkeursbehandeling in een sollicitatieprocedure tot twee jaar na uitdiensttreding in verband gebracht met een bevalling in drie cao’s.
Conclusie
Gender gerelateerde bepalingen en bepalingen die betrekking hebben op culturele achtergronden worden het vaakst genoemd in het kader van arbeidsdiscriminatie. De industriesector en de zakelijke dienstverlening hebben vooral gender gerelateerde bepalingen in de cao’s opgenomen. De sectoren ‘handel en horeca’ en ‘overige dienstverlening’ noemen alle doelgroepen die meegenomen zijn in dit onderzoek in het kader van arbeidsdiscriminatie, behalve mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hoewel deze laatste doelgroep, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of mensen met een arbeidshandicap, in het kader van discriminatie weinig genoemd wordt, is dit de doelgroep voor wie in de meeste sectoren een inspanningsverplichting is vastgelegd in de cao. Ook ligt de nadruk van het voorkeursbeleid van veel economische sectoren op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidshandicap. Een inspanningsverplichting of voorkeursbeleid behelst over het algemeen een concretere afspraak dan de bepalingen gevonden voor het onderwerp arbeidsmarktdiscriminatie.